شینگن در اصطلاح به منطقه‌ای در اروپا اطلاق می‌شود که ۲۶ کشور حاضر در آن نیاز به پاسپورت و باقی محدودیت‌های مرزی برای تردد اتباع خود را حذف کرده و از این جهت به منزله کشوری واحد به شمار می‌آیند. کشورهای عضو منطقه شینگن هر اندازه در قبال اتباع خود و عبور مرور مرزی آنها سهل می‌گیرند، در قبال اتباع کشورهایی که برای ورود به این حوزه نیاز به ویزا دارند، سخت‌گیر هستند. بر همین اساس، با توجه به این که کشورهای مطرح اروپایی زیادی به عضویت این منطقه درآمده‌اند، ویزای شنگن از ارزش و اعتبار بالایی در سراسر دنیا برخوردار است.

شینگن چیست؟

اگرچه شینگن اصطلاحی رایج در ایران است، اما تلفظ درست آن شنگن Schengen zone است. کشورهای اتریش، بلژیک، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایسلند، ایتالیا، لتونی، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالت، هلند، نروژ، لهستان، پرتغال، اسلواکی، اسلوونی، اسپانیا، سوئد، سوئیس و لیختن اشتاین، ۲۶ کشور عضو پیمان شنگن محسوب می‌شوند
این منطقه که در وب‌سایت رسمی شینگن از آن با عناوینی هم‌چون بزرگترین منطقه بدون نیاز به پاسپورت جهان یاد شده ‌است، در سال ۱۹۸۵ در کشور لوکزامبورگ طی یک قرارداد بین‌المللی به وجود آمد. بر اساس این پیمان، ۲۲ کشور عضو اتحادیه اروپا و ۴ کشور عضو انجمن تجارت آزاد اروپا (EFTA) که محدوده‌ای به مساحت ۴،۳۰۰،۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیتی ۴۲۰ میلیون نفری را در بر می‌گیرد، به عنوان مجموعه‌ای واحد عمل می‌کنند.
قرارداد شینگن Schengen نام خود را از دهکده‌ای به همین نام در لوکزامبورگ قرض گرفته است جایی که مرز این کشور با آلمان و فرانسه تلاقی می‌کند و در حال حاضر به طور سالانه محدوده شنگن تنها از محدوده اروپا پذیرای ۱.۲۵ میلیارد بازدید کننده است.

ویزای شینگن چیست؟

برای ورود به منطقه شنگن نیاز به ویزای شنگن (Schengen Visa) دارید. این ویزا ورود به ۲۶ کشور عضو این پیمان را جواز می‌دهد و دارنده این ویزا خواهد توانست برای مدت‌ زمان و شرایطی مشخص به هریک از کشورهای عضو پیمان شنگن سفر کند.
ماهیت و هدف از سفر متقاضی تعیین کننده نوع و مدت زمان ویزای شنگن خواهد بود. به بیان دیگر اینکه هدف از سفر شما شرکت در توری گردشگری است یا انجام فعالیتی تجاری و یا صرفا توقف چند ساعته در یکی از کشورهای عضو اتحادیه، نوع ویزا و مدت اعتبار آن را تعیین خواهد کرد. ویزای شنگن می‌تواند توسط هر یک از کشورهای عضو این پیمان صادر شود و با رعایت برخی قوانین، دارنده آن می‌تواند در مدت زمان اعتبار ویزا بدون مشکل در هر یک از کشورهای منطقه شینگن تردد نماید.

انواع ویزای شینگن

بسته به هدف و ماهیت سفر، نوع ویزای شینگن متقاضی تعیین می‌گردد. نوع این ویزا از طرفی مدت اعتبار این ویزا را تعیین خواهد کرد. بنابراین انواع ویزای شنگن تعیین کننده نحوه و شرایط ورود شما به یک یا چند کشور حوزه شنگن خواهد بود. این ویزا به ۳ دسته کلی تقسیم بندی می‌شوند:

• ویزای اتحادیه شنگن یا Uniform Schengen Visa (USV)
• ویزای اعتبار محدود منطقه‌ای یا Limited territorial validity visa (LTV)
• ویزای ملی یا National Visa

۱- ویزای اتحادیه شنگن 

ویزای اتحادیه شنگن در واقع همان ویزای گردشگری اروپا است. دارنده این ویزا اجازه دارد هر ۶ ماه یک‌بار به مدت حداکثر ۹۰ روز به کشورهای عضو اتحادیه شنگن سفر کرده و در آن اقامت داشته باشد که زمان مجاز اقامت در حوزه شنگن از زمان ورود فرد محاسبه می‌شود.

بر اساس هدف متقاضی از سفر به هر یک از کشورهای عضو پیمان، ویزای اتحادیه شنگن به ۳ دسته ویزای A, B, C  تقسیم می‌شوند که طبعا یکی از آنها به متقاضی تعلق می‌گیرد.

۱-۱ ویزای شنگن نوع A

ویزای نوع A  نوعی ویزای ترانزیت فرودگاهی است که تنها به فرد اجازه می‌دهد تا در یکی از فرودگاه‌های حوزه شنگن پرواز خود را تعویض و به کشوری خارج از حوزه شنگن سفر کند. این ویزا تنها برای استفاده از فرودگاه‌های محدوده شنگن معتبر است و فرد اجازه خروج از فرودگاه را نخواهد داشت.

از این رو دارنده ویزای ترانزیت شنگن تنها مجاز به توقف و انتظار برای تعویض هواپیما در محدوده ترانزیت فرودگاهی شنگن و خروج از این محدوده است.

اما چنانچه به ویزای ترانزیت برای عبور از بیش از یک فرودگاه در محدوده شنگن نیاز پیدا کنید، دیگر واجد شرایط دریافت این نوع از ویزا نبوده و باید به جای آن برای ویزای شنگن نرمال تایپ C اقدام کنید. این بدین خاطر است که بیش از یک پرواز در محدوده شنگن پروازهای داخلی این حوزه محسوب می‌شود و فارغ از دلایل متقاضی ترانزیت نیازمند دریافت ویزای شنگن نوع C خواهد بود.

حتی اگر بخواهید به ناچار برای تعویض پرواز خود از یک فرودگاه در حوزه شنگن خارج شده و به فرودگاه دیگری در همان کشور بروید، باز هم واجد شرایط دریافت ویزای ترانزیت شنگن نبوده و ملزم به دریافت ویزای نرمال شنگن نوع C هستید.

در صورتی که فردی دارای یکی از شرایط زیر باشد ملزم به دریافت ویزای ترانزیت فرودگاهی نخواهد بود:

• دارای ویزای دارای اعتبار حوزه شنگن، اتحادیه اروپا و مناطق اقتصادی اروپا، کانادا، ژاپن و یا آمریکا باشد
• دارای یک مجوز اقامت معتبر صادر شده از حوزه شنگن، اتحادیه اروپا و مناطق اقتصادی EU وEEA ، شهرداری آندورا، کانادا، ژاپن، جمهوری سن مارینو و یا ایالات متحده آمریکا باشد
• دارای یک پاسپورت دیپلماتیک باشد
• عضوی از یک خانواده اتحادیه اروپا EU، EEA و یا شهروند سوئیس باشد
• جزو پرسنل پرواز تحت قرارداد کنوانسیون شیکاگو در هواپیمایی بین‌المللی باشد

۱-۲ ویزای شنگن نوع B

ویزای نوع B نیز نوعی ویزای ترانزیتی است که الصاق آن به پاسپورت، به فرد اجازه خواهد داد تا ظرف حداکثر ۵ روز از طریق خودرو و یا قطار از خاک چندین کشور منطقه شنگن عبور کرده و به کشوری در خارج از این حوزه برود.

شما همچنین ممکن است در صورتی که سفر شما نیازمند ترک محدوده ترانزیت بین‌المللی و ورود به محدوده شنگن باشد (زمانی که ادامه سفر شما از طریق قطار و یا هواپیما برای صبح بوده و شما نیاز به گذراندن شب و اقامت در هتل دارید) در این مورد خاص، برای سفر با هواپیما نیز نیاز به ویزای ترانزیت خواهید داشت.

۱-۳ ویزای شنگن نوع C

ویزای نوع C در واقع ویزای کوتاه ‌مدت برای سفر به حوزه شنگن است و فرد مجاز است در طول زمانی که هنگام دریافت این نوع ویزا مشخص می‌شود، برای اهدافی نظیر گردشگری، رویداد ورزشی، رویداد فرهنگی و بازدید از اقوام در کشورهای عضو اتحادیه شنگن اقامت داشته باشد. ویزای نوع C  خود بسته به اهداف سفر و شرایط متقاضی به ۳ دسته تقسیم بندی می‌شوند:

• ویزای سینگل شنگن یا ویزای یک بار ورود
• ویزای دوبار ورود شنگن
• ویزای مولتیپل شنگن یا ویزای چند بار ورود

۱-۳-۱ ویزای سینگل شنگن یا ویزای یک بار ورود

ویزای سینگل شنگن(Single-entry) تنها برای یک ‌بار ورود به یکی از کشورهای حوزه شینگن اعتبار دارد و به‌ محض خروج از محدوده شنگن، اعتبار ویزای شما فارغ از این که مدت‌ زمان آن به پایان رسیده یا نه، منقضی خواهد شد. بدیهی است که جابجایی بین کشورهای عضو پیمان شنگندر این نوع ویزا، مشکلی ندارد. معمولا ویزای سینگل شنگن بر روی برچسب ویزا با چنین نوشته‌ای نمایش داده می‌شود: ” Number of Entries 1 ”

۱-۳-۲ ویزای دوبار ورود شنگن
ویزای دوبار ورود شنگن در بسیاری از موارد شرایط و الزاماتی مشابه با ویزای یک ‌بار ورود دارد با این تفاوت که فرد دارنده این ویزا اجازه دارد در بازه ۱۸۰ روزه و تا زمان اعتبار ویزا دو بار به کشوری در ناحیه شنگن وارد شود. البته شرایط و محدودیت‌های زمانی نیز برای این فرصت ۲ بار ورود وجود دارد. معمولا ویزای دوبار ورود و یا Double شنگن بر روی برچسب ویزا با چنین نوشته‌ای نمایش داده می‌شود:   Number of Entries 2 “”

۱-۳-۳ ویزای مولتی شنگن یا ویزای چند بار ورود
ویزای مولتی شنگن یا (Multiple-entry) به فرد اجازه می‌دهد بدون محدودیت و به دفعات وارد یکی از کشورهای حوزه شنگن شده و آن را ترک کند. تنها محدودیت ویزای مولتی شنگن به بازه زمانی آن باز می‌گردد. بدان معنی که این ویزا اقامت و تردد در منطقه شنگن را به مدت حداکثر ۹۰ روز به ازای هر ۶ ماه از سال جواز خواهد داد. این محدودیت زمانی ۹۰ روزه به ‌محض ورود دارنده ویزای مولتی شنگن به هریک از کشورهای این حوزه محاسبه خواهد شد.

۲- ویزای اعتبار محدود منطقه‌ای شنگن

ویزای LTV شنگن نوعی ویزای موقت است که بنا بر دلایلی ویژه و اضطراری و با شرایطی خاص صادر می‌شود. شرایطی اضطراری همچون دلایل انسان دوستانه یکی از رایج‌ترین موارد برای صدور ویزای اعتبار محدود منطقه‌ای شنگن محسوب می‌شوند. الصاق این ویزا در گذرنامه بدان معنی خواهد بود که فرد مجاز است تنها به همان کشوری که از آن ویزا دریافت کرده‌ است یا در چند کشور محدود دیگر ناحیه شنگن که در زمان اخذ ویزا مشخص شده تردد نماید و اجازه ورود به دیگر کشورهای حوزه شینگن را نخواهد داشت. یکی دیگر از مواردی که عموما صدور این نوع ویزا را موجب می‌شود به نحوه تعامل با پناهندگانی باز می‌گردد که بدون مدارک معتبر وارد منطقه شنگن شده‌اند.

زمان این نوع از ویزا بنابر شرایط متقاضی و صلاحدید آفیسر متغیر بوده و ممکن است به شکل ویزای ترانزیت و یا ویزای کوتاه‌‎مدت برای فرد متقاضی صادر شود.

۳- ویزای ملی و یا ویزای نوع D شنگن

ویزای ملی شینگن (National Visa) که به ویزای نوع D شنگن نیز معروف است اختصاصا برای افرادی صادر می‌شود که برای تحصیل، کار و یا اقامت دائمی باید در یکی از کشورهای این منطقه اقامت داشته‌ باشند. به بیان دیگر، ویزای ملی شنگن برای افرادی صادر خواهد شد که برای هدفی خاص (همچون بیزینس و یا تحصیل) و برای مدت زمانی طولانی نیاز به اقامت در یکی از کشورهای اروپایی دارند و پس از اتمام مدت مشخص شده، به کشور خود بازخواهند گشت. بر این اساس می‌توان ویزای نوع D شنگن را به دو دسته سینگل و مولتی تقسیم بندی کرد.

۳-۱ ویزای نوع D شنگن – سینگل

ویزای ملی شنگن می‌تواند در مواردی همچون افرادی که با هدف استفاده از خدمات درمانی قصد اقامت محدود برای دوره‌ای تعیین‌شده در یکی از کشورهای عضو ناحیه شنگن را دارند و پس از آن به کشور خود بازخواهند گشت، به صورت یک بار ورود صادر شود.

۳-۲ ویزای نوع D شنگن – مولتی

اما با ویزای چند بار ورود نوع D، فرد بدون نیاز به اخذ هرگونه ویزای دیگری در اروپا اجازه دارد بدون محدودیت به‌ تمامی کشورهای حوزه شنگن سفر کند. افراد زیر می‌توانند برای این نوع از ویزا اقدام نمایند:

• دانشجویان بین‌المللی که درصدد آغاز تحصیل تمام‌وقت در یکی از مقاطع تحصیلی در کشورهای عضو شنگن هستند. برای این افراد ویزای یک ‌ساله صادر می‌شود که قابل تمدید است.
• دانشجویان خارجی که برای پیگیری پروژه‌های تحقیقاتی تحت شرایط خاص و برای مدتی مشخص به کشوری در حوزه شنگن سفر می‌کنند.
• پروژه و یا فعالیت‌های علمی و آموزشی در یک مرکز تحقیقاتی یا موسسه معتبر آموزشی در هریک از کشورهای حوزه شنگن: البته این ویزا با بررسی دقیق سوابق علمی فرد و اعضای خانواده‌اش صادر می‌شود .
• افراد متخصصی که به منظور به اشتراک گذاشتن تخصص خود به کشوری در منطقه شینگن سفر می‌کنندکه ورزشکاران، هنرمندان یا هر حرفه و تخصصی دیگر در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند.
• موارد اضطراری هم‌چون شرایط حاد پزشکی که فرد نتواند پس از اتمام مهلت ویزای ملی و برای مدتی مشخص منطقه شنگن را ترک نماید.

به هنگام درخواست و به اصطلاح اپلای کردن ویزای شنگن، بهتر است از سفارت کشوری که قصد دارید بیشترین زمان سفر خود را به آن اختصاص دهید اقدام کنید.

شرایط اخذ ویزای شینگن

شرایط اخذ ویزای شنگن در واقع بدان معنی است که آیا متقاضی شرایط و معیارهای لازم برای درخواست این ویزا را دارا است یا خیر. سفارت‌خانه هر کشور اروپایی شرایط خاص خود را برای صدور ویزا دارند اما در بسیاری از موارد شرایط اخذ ویزا در کشورهای این منطقه مشابه یکدیگر است. مهمترین مواردی که کارشناسان اجرایی مجموعه شرکت‌های نیلگام با هدف بررسی شرایط متقاضی برای اخذ ویزای شنگن بررسی می‌کنند عبارتند از:

1. مدارک متقاضی
2. شرایط سنی متقاضی (سفارت‌های اروپایی در قبال افراد مجرد زیر ۳۰ سال که سابقه سفر به اروپا نداشته‌اند، سخت گیری بیشتری اعمال می‌کنند)
3. سابقه سفر متقاضی

البته این بررسی‌ها طبعا با هدف افزایش شانس متقاضی برای ویزا شدن صورت می‌گیرد و در بسیاری موارد اساسا منعی برای درخواست ویزا شنگن وجود ندارد. برای مثال متقاضی مجردی که کمتر از ۳۰ سال سن دارد و تاکنون به هیچ کشور اروپایی سفر نکرده است و از سوی دیگر مدارک مالی چندان قانع کننده‌ای نیز ارائه نداده‌است، اگرچه مشکلی برای درخواست این ویزا ندارد، اما شانس ویزا شدن این درخواست بسیار پایین است. بنابراین بررسی شرایط سفر متقاضی صرفا برای بالا بردن درصد موفقیت پرونده درخواست وی است.

البته بنابر قوانین تعیین شده Article 21(5) of Regulation 810/2009 (Visa Code) در صورت اثبات موارد زیر واجد شرایط دریافت ویزای شنگن مولتی خواهید بود:

• باید قصد از سفر مکرر و یا به طور منظم شما توجیه‌پذیر باشد
• سوابق شما درست و قابل اطمینان باشد؛ به بیانی دیگر از ویزاهای یکپارچه قبلی و یا ویزاهایی با اعتبار محدود منطقه‌ای بر اساس قوانین استفاده شده باشد
• وضعیت اقتصادی در کشور مبدا قابل قبول باشد
• قصد واقعی شما از ترک محدوده شنگن پیش از پایان اعتبار ویزا توجیه‌پذیر و قابل اثبات باشد

مراحل درخواست ویزای شنگن

مهم‌ترین موضوع در مراحل درخواست ویزای شینگن، وقت سفارت است. بنابراین توصیه کارشناسان دپارتمان ویزا و وقت سفارت مجموعه نیلگام به متقاضیان محترم ویزای شنگن این است که پیش از پر کردن فرم‌های مربوطه و تکمیل مدارک برای تعیین وقت سفارت اقدام نمایند. مراحل درخواست این ویزا به شرح زیر است:

1. بررسی مدارک متقاضی توسط کارشناسان بخش ویزا با هدف تایید واجد شرایط بودن
2. پر کردن فرم‌های مربوطه
3. عقد قرارداد با هلدینگ نیلگام
4. درخواست وقت سفارت توسط کارشناسان اجرایی نیلگام
5. بررسی مجدد مدارک پس از ترجمه و بر طرف کردن نواقص احتمالی
6. ارسال مدارک متقاضی به سفارت توسط کارشناسان اجرایی نیلگام
7. انجام انگشت نگاری توسط متقاضی

زمان درخواست ویزای شینگن

بنابر اطلاعات کمیسیون اروپا شما باید درخواست ویزای شنگن خود را حداقل ۱۵ روز قبل از شروع تاریخ سفر ارسال کنید. اگرچه، ممکن است کنسولگری از شما مدارک بیشتری را درخواست کندو یا اینکه به زمان بیشتری برای بررسی درخواست شما نیاز داشته باشد. بدین خاطر شما باید بین ۳۰ تا ۶۰ روز قبل از زمان سفر برای اپلای کردن و درخواست ویزا اقدام کنید.

شما مجاز هستید تا حداکثر ۶ ماه قبل از زمان سفر برای ارسال مدارک و درخواست ویزا مجاز به سفارت اقدام کنید.

مدارک مورد نیاز برای درخواست ویزای شینگن

مدارک مورد نیاز شاید مهمترین بخش برای درخواست این ویزا باشد، زیرا پیش از مصاحبه این مدارک شماست که معرف شما خواهد بود. به بیان دیگر همین مدارک ارائه شده توسط متقاضی سرنوشت ویزا شدن و یا ریجکت درخواست وی را تعیین می‌کند.

در پی مدارک مورد نیاز برای درخواست ویزای شنگن را با هم مرور می‌کنیم:

1. تکمیل فرم درخواست ویزا به ازای هر فرد
2. دو عکس رنگی
3. شناسنامه
4. پاسپورت با حداقل ۳ تا ۶ ماه اعتبار از زمان شروع سفر، با حداقل ۲ صفحه خالی
5. مدارک شغلی و استخدام، مدارک و سوابق بیمه تامین اجتماعی
6. پرینت گردش حساب مالی ۳ ماهه اخیر
7. نامه تمکن مالی
8. مدارک ملکی نظیر سند خانه، اجاره‌نامه
9. مدارک ازدواج و یا سایر مدارک توجیه‌کننده داشتن ارتباط خانوادگی در کشور مبدا
10. مدارک توجیه کننده هدف از سفر و برنامه سفر دقیق با ذکر جزئیات
11. بلیط رفت و برگشت پرواز
12. رزرو هتل و یا دعوت‌نامه دوست و یا اقوام به عنوان میزبان در صورت اقامت در مسکن آنها (به همراه کپی پاسپورت و کارت شناسایی میزبان و مدارک اثبات اقامت وی در حوزه شنگن)
13. بیمه مسافرتی بین‌المللی با حداقل پوشش درمانی ۳۰.۰۰۰ یورو برای کشورهای حوزه شنگن
14. ۶۰ تا ۱۲۰ یورو پول نقد برای هزینه درخواست و هزینه‌های جانبی ویزا

و چنانچه متقاضی زیر ۱۸ سال باشد به موارد زیر نیز نیاز پیدا خواهد کرد:

• گواهی تولد
• رضایت‌نامه یکی از والدین ( در صورتی که تنها با یکی از آنها می‌خواهید سفر کنید)
• رضایت محضری والدین ( چنانچه قصد سفر بدون همراهی والدین و یا قیم قانونی را دارید)

چنانچه برای اهداف کسب و کار و بیزینس باشد:

• دعوت‌نامه‌ای از یک شرکت معتبر و مستقر در حوزه شنگن برای شرکت در جلسه، رویداد و یا همایشی مرتبط با کار
• قراردادها، فاکتورهای پرداخت‌شده و مدارک دیگری که ارتباط کاری شما را نشان دهد
• گزارش سالانه و سایر مدارکی که فعالیت‌های کاری شرکت را به طور شفاف نمایش دهد
• قرارداد، مدارک بیمه تامین اجتماعی و دیگر مدارکی که وضعیت فعلی استخدام شما در شرکت را نمایش دهد
• بلیط شرکت در سمینار کاری که قصد شرکت در آن را دارید

چنانچه برای دانشجویان و دانش‌آموزان باشد:

• مدرک ثبت‌نام در موسسه آموزشی
• اثبات ثبت‌نام در کلاسها

تمام مدارک باید توسط دارالترجمه رسمی به زبان مورد درخواست سفارت ترجمه شوند و در روز انگشت نگاری توسط متقاضی به سفارت تحویل داده شوند. قطع عکس‌ها باید اندازه ۳٫۵ در ۴٫۵ سانتی متر باشد. پاسپورت متقاضی نباید کمتر از ۳ ماه اعتبار داشته باشد و ارائه پاسپورت‌های قبلی نیز الزامی است. حداقل پوشش بیمه مسافرتی برای ویزای شنگن ۳۰ هزار یورو است.
در صورتی که اطلاعات بیومتریک متقاضی در سامانه سیستم اطلاعات ویزای اروپا VIS ثبت نشده باشد و یا اینکه ۵۹ ماه قبل از زمان درخواست ویزا این اطلاعات ثبت شده باشد، متقاضی ملزم به انجام پروسه انگشت‌نگاری در محل سفارت خواهد بود.